اولین دسته محصلین ایرانی، شامل 110 نفر برای انجام تحصیلات عالیه در رشته های مختلف راهی اروپا شدند.
در اجرای قانون مصوب یکم خرداد 1307 (چهارم اکتبر 1928)، دوازدهم مهرماه این سال (روزی چون امروز) نخستین دسته دیپلمه های برگزیده روانه اروپا شدند تا در آنجا به هزینه دولت ایران به تحصیلات خود ادامه دهند. طبق این قانون مقرر شده بود که هرسال یکصد دیپلمه که در امتحان زبان کشور خارجی مربوط پذیرفته شوند به اروپا فرستاده شوند.
مى خواستم هاشم بن عتبه را فرماندار مصر کنم، اگر او را انتخاب مى کردم میدان را براى دشمنان خالى نمى گذارد، و به عمروعاص و لشگریانش فرصت نمى داد، نه اینکه بخواهم محمد بن ابى بکر را نکوهش کنم، چه او مورد علاقه و محبت من بوده و در دامنم پرورش یافته بود.
وزارت امور خارجه بریتانیا بار دیگر ادعای مالکیت ایران برجزایر تنب بزرگ و تنب کوچک و ابوموسی را انکار کرد.
رد استدلال انصار و قریش نسبت به امامت در سقیفه چرا با آنها به این آیه قرآن استدلال نکردید که پیامبر (ص) درباره انصار سفارش فرمود: با نیکان آنها به نیکى رفتار کنید و از بدکاران آنها درگذرید! پرسیدند چگونه این حدیث انصار را از زمامدارى دور مى کند؟ پاسخ داد: اگر زمامدارى و حکومت در آنان بود، سفارش کردن درباره آنها معنایى نداشت (سپس پرسید، قریش در سقیفه چه گفتند؟ جواب دادند: قریش مى گفتند ما از درخت رسالتیم، امام (ع) فرمود) به درخت رسالت استدلال کردند!! اما میوه اش را ضایع ساختند.
علمای اصفهان به رهبری آیت الله حاج آقا نور الله اصفهانی در هجرتی اعتراض آمیز به قم و تحصّن در این شهر مخالفت خود را با زمزمه های حکومت رضا خان مبنی بر کشف حجاب بانوان مسلمان ایرانی اعلام داشتند. این حرکت انقلابی بمدت 105 روزبطول انجامید ومنجر به عقب نشینی ظاهری رضا خان از این تصمیم شد.
اى گروه مسلمانان، لباس زیرین را ترس خدا، و لباس رویین را آرامش و خونسردى قرار دهید، دندانها را برهم بفشارید تا مقاومت شما برابر ضربات شمشیر دشمن بیشتر گردد، زره نبرد را کامل کنید، پیش از آنکه شمشیر را از غلاف بیرون کشید چند بار تکان دهید، با گوشه چشم به دشمن بنگرید و ضربت را از چپ و راست فرود آورید، و با تیزى شمشیر بزنید، و با گام برداشتن به پیش، شمشیر را به دشمن برسانید، و بدانید که در پیش روى خدا و پسر عموى پیغمبر (ص) قرار دارید.
کاپیتولاسیون، عبارت از نظام قضاوت کنسولی و برخی امتیازات و مصونیتهای قضایی است که به موجب آن، اتباع یک کشور در صورت ارتکاب جرم در کشور مورد نظر از شمول قوانین جزایی و مدنی در قلمرو کشور میزبان مستثنی میشدند.
ستایش خداوندى را سزاست که هیچ صفتى بر صفت دیگرش پیشى نگرفته تا بتوان گفت: پیش از آنکه آخر باشد اول است و قبل از آنکه باطن باشد ظاهر است. هر واحد و تنهایى جز او، اندک است، هر عزیزى جز او ذلیل، و هر نیرومندى جز او ضعیف و ناتوان است، هر مالکى جز او بنده، و هر عالمى جز او دانش آموز است، هر قدرتمندى جز او، گاهى توانا و زمانى ناتوان است، هر شنونده اى جز خدا در شنیدن صداهاى ضعیف کر و برابر صداهاى قوى، ناتوان است و آوازهاى دور را نمى شنود.
در روز ۴ اسفند ۱۳۰۵ هجری شمسی لایحه تاسیس راه آهن سراسری ایران تصویب شد. این لایحه که در روز اول اسفند ماه از سوی مهدی‌قلی هدایت، وزیر فواید عامه به مجلس شورای ملی ارایه شده بود با موافقت نمایندگان به تصویب رسید.
شتافتن به سوى اعمال پسندیده اى بندگان خدا! از خدا بپرهیزید. و با اعمال نیکو به استقبال اجل بروید، با چیزها فانى شدنى دنیا آنچه که جاویدان مى ماند خریدارى کنید. از دنیا کوچ کنید که براى کوچ دادنتان تلاش مى کنند، آماده مرگ باشید که بر شما سایه افکنده است، چون مردمى باشید که بر آنها بانگ زدند و بیدار شدند، و دانستند دنیا خانه جاویدان نیست و آن را با آخرت مبادله کردند. خداى سبحان شما را بیهوده نیافرید، و بحال خود وانگذاشت، میان شما تا بهشت یا دوزخ، فاصله اندکى جز رسیدن مرگ نیست.
سید حسن مدرس از یک سوء قصد جان سالم به در برد. در این حادثه گلوله ای به بازوی راست مدرس اصابت کرد و ضارب گریخت.
بدون تردید سید حسن مدرس در میان مخالفان سیاسی رضاخان سردار سپه و پادشاه بعدی جایگاه نخست را دارد و به خاطر همین مخالفت‌خوانی‌های صریح و بی پرده نیز بارها از سوی عوامل و مأموران رضاخان مورد تهدید، ضرب و شتم و نهایتا سوء قصد و ترور قرار گرفت و نهایتا نیز خشم و کین رضاشاه با شهادت سید حسن مدرس به دست مأموران شهربانی رضاشاه فرو نشست.
روش برخورد با دنیا آگاه باشید! دنیا خانه اى است که کسى ایمنى ندارد مگر در آن به جمع آورى توشه آخرت پردازد، و از کارهاى دنیایى کسى نجات نمى یابد. مردم به وسیله دنیا آزمایش مى شوند، پس هر چیزى از دنیا را براى دنیا به دست آورند از کفشان بیرون مى رود، و بر آن محاسبه خواهند شد، و آنچه را در دنیا براى آخرت تهیه کردند به آن خواهند رسید، و با آن خواهند ماند، دنیا در نظر خردمندان چونان سایه اى است که هنوز گسترش نیافته، کوتاه مى گردد، و هنوز فزونى نیافته کاهش مى یابد.
روزنامه اطلاعات نخستین نشریه یومیه و کهن‌ترین روزنامه ایران است که امروزه نیز چاپ آن ادامه دارد و مدیر مسول این روزنامه سید محمود دعایی است.
روزنامه اطلاعات شامگاه روز یکشنبه19 تیر 1305 در تهران برای نخستین بار چاپ شد.
نخستین بار در اتاق ساختمانی در خیابان علاءالدوله(فردوسیامروزی)، دفتری با نام دفتر اطلاعات توسط عباس مسعودیدرست شد که کارش تهیه و تنظیم خبرهای سیاسی و حوادث روز، برای نشریه‌های گوناگون آن دوران بود.
موضعگیرى امام برابر تهدید به قتل و ترور پروردگار براى من پوششى استوار قرار داد که مرا حفظ نماید، هنگامى که عمرم به سرآید، از من دورشده و مرا تسلیم مرگ مى کند، که در آن روز نه تیر خطا مى رود و نه زخم بهبود مى یابد.
چهارم اردیبهشت ۱۳۰۵ رضا شاه پهلوی طی مراسمی تاجگذاری کرد. وی در این مراسم که در کاخ گلستان برگزار شده بود، شخصا تاج را سر نهاده بود. رضا شاه که دارای دربار شده بود عبدالحسین تیمور تاش را وزیر دربار خود کرد. در آن زمان، محمدعلی فروغی نخست وزیر بود. مجلس موسسان در ۲۲ آذر سال ۱۳۰۴ چهار اصل از اصول متمم قانون اساسی را اصلاح، رضاخان پهلوی را شاه و سلطنت را در خاندان او موروثی کرده بود.
«محمدعلی فروغی» معروف به «ذکاءالملک» از سوی رضاخان فرمان رییس‌الوزرایی دریافت کرد. کابینه فروغی تا 15 خرداد 1305 دوام یافت. در همین روز «عبدالحسین تیمورتاش» نیز وزیر دربار شد.
محمّدعلی فروغی دردشتی که پس از مرگ پدرش محمدحسین فروغی (ذکاءالملک) از ادیبان و مترجمان دورهٔ قاجار، لقب ذکاءالملک (ثانی) را دریافت کرد، تحصیلات خود را در رشته پزشکی در دارالفنون آغاز ولی بعد به ادبیات رو آورد و فرهنگستان ایران را تاسیس کرد.
نه، سوگند به خدا هرگز! آنها نطفه هایى در پشت پدران و رحم مادران وجود خواهند داشت، هرگاه که شاخى از آنان سر برآورد قطع مى گردد تا اینکه آخرینشان به راهزنى و دزدى تن درمى دهند.
کودتایی که با پشتیبانی بلاتردید انگلیسیان در سوم اسفند 1299 در ایران به وقوع پیوست، در روندی تدریجی، ولی مداوم موجبات و مقدمات پایان کار قاجارها را فراهم آورد. با قدرتیابی و صعود رضاخان سردارسپه و عامل نظامی کودتا بر پست نخست وزیری که با ایجاد رعب و خفقان مضاعفی نیز توأم بود، آگاهان به امور در همان زمان حیات سیاسی قاجارها را پایان یافته تلقی کردند.
(به هنگام حرکت براى جنگ با خوارج شخصى گفت، خوارج از پل نهروان عبور کردند امام فرمود) خبر از قتلگاه خوارج قتلگاه خوارج این سوى نهر است، به خدا سوگند از آنها جز ده نفر باقى نمى ماند، و از شما نیز ده نفر کشته نخواهد شد. (منظور امام از (نطفه) آب نهر است که از فصیحترین کنایه در رابطه با آب هر چند زیاد و فراوان باشد)
رضاخان در تاریخ 29 مهر 1304 از طریق وزیر امور خارجه، به سفیر بریتانیا اطلاع داد قصد دارد سلسله قاجار را منقرض کند اما از عدم موافقت لندن نگران است. سفیر انگلیس نیز در پاسخ گفت بریتانیا در این تصمیم بی طرف خواهد ماند.
خبر از آینده شوم خوارج سنگ حوادث و بلا بر شما ببارد، چنانکه اثرى از شما باقى نگذارد. آیا پس از ایمان من به خدا، و جهاد کردن من در رکاب رسول خدا (ص) به کفر خویش گواهى دهم؟ اگر چنین کنم گمراه شده و از هدایت شدگان نخواهم بود. پس به بدترین جایگاه رهسپار شوید، و به راه گذشتگان باز گردید، آگاه باشید! به زودى پس از من، به خوارى و ذلت گرفتار مى شوید و شمشیر برنده بر شما مسلط مى گردد، و به استبدادى دچار خواهید شد که براى دیگر ستمگران راه و رسم حکومت قرار خواهد گرفت. کلمه (آثر) در نقل دیگرى (آبر) آمده، به معناى اصلاح کننده، و آثر یعنى خبردهنده، یعنى خبردهنده اى از شما باقى نمى ماند یا کسى باقى نمى ماند که درختان خرماى شما را اصلاح کند (یابرالنخل)
در روز ۱۲ تیر ۱۳۰۳، سیدمحمدرضا میرزاده عشقی، شاعر، نویسنده و روزنامه‌نگار دوران مشروطه و مدیر نشریه «قرن بیستم» توسط عوامل رضاشاه به ضرب گلوله کشته شد.
سیدمحمدرضا میرزاده فرزند حاج سید ابوالقاسم کردستانی در سال ۱۲۷۲ شمسی در شهر همدان متولد شد. سال‌های کودکی را در مکاتب محلی گذراند و از سن هفت سالگی در آموزشگاه‌های «الفت» و «آلیانس» به تحصیل فارسی و فرانسه پرداخت. او پیش از پایان درس و دریافت گواهینامه تحصیلی، کار خود را در تجارتخانه یک بازرگان فرانسوی به عنوان مترجم آغاز کرد و در زمانی کوتاه بر زبان فرانسه مسلط شد.
خبر از سلطه ستمگرى بى باک آگاه باشید! پس از من مردى با گلوى گشاده و شکمى بزرگ بر شما مسلط خواهد شد، که هر چه بیابد مى خورد، و تلاش مى کند آنچه ندارد به دست آورد، او را بکشید! ولى هرگز نمى توانید او را بکشید. آگاه باشید! به زودى معاویه شما را به بیزارى و بدگویى من وادار مى کند، بدگویى را به هنگام اجبار دشمن اجازه مى دهم که مایه بلندى درجات من و نجات شماست، اما هرگز در دل از من بیزارى نجویید که من بر فطرت توحید تولد یافته ام و در ایمان و هجرت از همه پیش قدم بوده ام.
رضا خان سردار سپه و هوادارانش قصد داشتند با تحویل سال 1303 ش، قاجاریه را خلع و نظام جمهوری را جایگزین رژیم سلطنت سازند و به همین سبب اکثریت نمایندگان مجلس که هوادار رضاخان بودند، سعی در تصویب سریع جمهوری رضاخانی داشتند. اما اجتماع موافقان رضاخان در 28 اسفند 1302 و نشست دوم فروردین 1303 در مجلس برای بررسی این موضوع، با مقاومت و ایستادگی دلیرانه شهید سید حسن مدرس و همفکرانش خنثی شد و مخالفتهای فراوانی علیه جمهوری ابراز گردید. با گستردهتر شدن این اعتراضات، رضاخان که فهمید اینگونه نمیتواند زمام امور کشور را به دست گیرد، صبح روز سوم فروردین با حالتی قهرآمیز به سعدآباد رفت و پس از دو روز توقف ناگهانی، برای دیدار با علما و بزرگان به قم شتافت.
یاد مبارزات دوران پیامبر (ص) در صفین در رکاب پیامبر خدا (ص) بودیم و با پدران و فرزندان و برادران و عموهاى خود جنگ مى کردیم، که این مبارزه بر ایمان و تسلیم ما مى افزود، و ما را در جاده وسیع حق و صبر و بردبارى برابر ناگواریها و جهاد و کوشش برابر دشمن، ثابت قدم مى ساخت. گاهى یک نفر از ما و دیگرى از دشمنان ما، مانند دو پهلوان نبرد مى کردند، و هر کدام مى خواست کار دیگرى را بسازد و جام مرگ را به دیگرى بنوشاند، گاهى ما بر دشمن پیروز مى شدیم و زمانى دشمن بر ما غلبه مى کرد.
شعار جمهوری خواهی از راههایی بود که رضاخان برای ساقط کردن حکومت قاجار و تصاحب کامل قدرت در پیش گرفت.
پس از سفر احمدشاه قاجار به اروپا و به دست گرفتن قدرت توسط رضاخان، کمکم زمزمه های جمهوری توسط طرفداران وی بلند شد و آنان با تبلیغات خود، مردم را به حمایت از جمهوری تشویق میکردند.
توضیحاتى پیرامون جنگ صفین اینکه مى گویید، خویشتن دارى از ترس مرگ است، به خدا سوگند! باکى ندارم که من به سوى مرگ روم یا مرگ به سوى من آید، و اگر تصور مى کنید در جنگ با شامیان تردید دارم، به خدا سوگند! هر روزى که جنگ را به تاخیر مى اندازم براى آن است که آرزو دارم عده اى از آنها به ما ملحق شوند و هدایت گردند. و در لابلاى تاریکیها، نور مرا نگریسته به سوى من بشتابند، که این براى من از کشتار آنان در راه گمراهى بهتر است، گرچه در این صورت نیز به جرم گناهانشان گرفتار مى گردند.
مجلس موسسان با تغییر 4 اصل از متمم قانون اساسی، سلطنت را به رضاخان و اعقاب وی تفویض کرد.
پس از خروج احمدشاه، عوامل رضاخان اندیشه الغای سلطنت و رئیس جمهور شدن سردار سپه را پیش آوردند. با مخالفت و مقاومت شدید روشنفکران و روحانیان و طرح جمهوری با شکست روبرو شد.
وصف روز بیعت مردم همانند شتران تشنه اى که به آب نزدیک شده، و ساربان رهاشان کرده، و عقال (پاى بند) از آنها گرفته، بر من هجوم آوردند و به یکدیگر پهلو مى زدند، فشار مى آوردند، چنان که گمان کردم مرا خواهند کشت، یا بعضى به وسیله بعض دیگر مى میرند و پایمال مى گردند. پس از بیعت عمومى مردم، مسئله جنگ با معاویه را ارزیابى کردم، همه جهات آن را سنجیدم تا آن که مانع خواب من شد، دیدم چاره اى جز یکى از این دو راه ندارم. یا با آنان مبارزه کنم، و یا آنچه را که محمد (ص) آورده، انکار نمایم، پس به این نتیجه رسیدم که، تن به جنگ دادن آسانتر از تن به کیفر پروردگار دادن است، و از دست دادن دنیا آسانتر از رها کردن آخرت است.
حوزه علمیه قم در سال 1301 توسط آیت ا... حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی تاسیس شد و به خواست خدا چنان برکت و عظمتی یافت که طی مدت کوتاهی کانون اسلام خواهی و مبارزه علیه استعمار و استکبار و استبداد و باعث احیای مجدد قرآن و مکتب اسلام گردید . آیت ا... شیخ عبدالکریم حائری یزدی در 1276 ه . ق در " مهرجرد " از توابع یزد متولد شد.
تعریف دنیا آگاه باشید، گویا دنیا پایان یافته، و وداع خویش را اعلام داشته است، خوبیهایش ناشناخته مانده به سرعت پشت کرده مى گذرد، ساکنان خود را به سوى نابود شدن مى کشاند، و همسایگانش را به سوى مرگ مى راند. آنچه از دنیا شیرین بود تلخ شده، و آنچه صاف و زلال بود تیرگى پذیرفت، و بیش از ته مانده ظرف آب ریخته شده از آن باقى نمانده است، یا جرعه اى آب که با آن عطش تشنگان دنیا فرو نخواهد نشست.
در روز 9 دی 1300 شمسی مجلس شورای ملی، عضویت ایران در جامعه ملل را تصویب کرد. جامعه ملل، یک سازمان بین‌المللی میان دولتی بود که در نتیجه امضای عهدنامه ورسای، طی سال‌های 1298 تا 1299 خورشیدی تاسیس شد و تا زمان وقوع جنگ جهانی دوم مهمترین نهاد بین‌المللی میان دولتی به شمار می‌آمد. پس از خاتمه جنگ جهانی اول نمایندگان 32 دولت جهان در 18 ژانویه 1919 میلادی جهت برقراری نظام بین‌الملل در ژنو گرد هم آمدند تا یک سازمان بین‌المللی جهانشمول به عنوان «پارلمان جهانی» تاسیس کنند.
