خطبه صد و دوازده:در نکوهش دنیا
پرهیز دادن از دنیاپرستى شما را از دنیاپرستى مى ترسانم، زیرا منزلگاهى براى کوچ کردن، نه منزلى براى همیشه ماندن است، دنیا خود را با غرور زینت داده و با زینت و زیبایى مى فریبد، خانه اى که نزد خداوند بى مقدار است زیرا که حلال آن با حرام، و خوبى آن با بدى، و زندگى در آن با مرگ، و شیرینى آن با تلخیها درآمیخته است، خداوند آن را براى دوستانش انتخاب نکرد. و در بخشیدن آن به دشمنانش دریغ نفرمود خیر دنیا اندک و شر آن آماده و فراهم آمده اش پراکنده، و ملک آن غارت شده، و آبادانى آن رو به ویرانى نهاده است، چه ارزشى دارد خانه اى که پایه هاى آن در حال فرو ریختن و عمر آن چون زاد و توشه پایان مى پذیرد؟ و چه لذتى دارد زندگانى که چونان مدت سفر به آخر مى رسد؟ روش برخورد با دنیا مردم! آنچه را خدا واجب کرده جزو خواسته هاى خود بدانید، و در پرداختن حقوق الهى از او یارى طلبید، و پیش از آنکه مرگ شما را بخواند گوش به دعوت او دهید، همانا زاهدان اگر چه خندان باشند، قلبشان مى گرید، و اگر چه شادمان باشند اندوه آنان شدید است، و اگر چه براى نعمتهاى فراوان مورد غبطه دیگران قرار گیرند اما با نفس خود در دشمنى بسیارى قرار دارند.
نکوهش از غفلت زدگان یاد مرگ از دلهاى شما رفته، و آرزوهاى فریبنده جاى آن را گرفته است، و دنیا بیش از آخرت شما را تصاحب کرده، و متاع زودرس دنیا بیش از متاع جاویدان آخرت در شما نفوذ کرده است، و دنیازدگى قیامت را از یادتان برده است. همانا شما برادران دینى یکدیگرید، چیزى جز درون پلید، و نیت زشت، شما را از هم جدا نساخته است، نه یکدیگر را یارى مى دهید، نه خیرخواه یکدیگرید، و نه چیزى به یکدیگر مى بخشید، و نه به یکدیگر دوستى مى کنید. شما را چه شده است؟ که با به دست آوردن متاعى اندک از دنیا شادمان مى گردید! و از متاع بسیار آخرت که از دست مى دهید اندوهناک نمى شوید! اما با از دست دادن چیزى اندک از دنیا مضطرب شده که آثار پریشانى در چهره ها آشکار است و بى تابى مى کنید، گویا این دنیا محل زندگى جاودان شما و وسائل آن براى همیشه از آن شماست، چیزى شما را از عیبجویى برادر دینى باز نمى دارد جز آنکه مى ترسید مانند آن عیب را در شما به رختان کشند، در بى اعتنایى به آخرت و دوستى دنیا یکدل شده اید، و هر یک از شما دین را تنها بر سر زبان مى آورید، و چنان از این کار خشنودید همانند کارگرى که کارش را به پایان رسانده و خشنودى مولاى خود را فراهم کرده است.
