خطبه هفدهم:داوران ناشایست

شناخت بدترین انسانها دشمن ترین آفریده ها، نزد خدا دو نفرند، مردى که خدا او را به حال خود گذاشته، و از راه راست دور افتاده است، دل او شیفته بدعت، و مردم را گمراه کرده، به فتنه انگیزى مى کشاند، و راه رستگارى گذشتگان را گم کرده، و طرفداران خود و آیندگان را گمراه ساخته است، بار گناه دیگران را بر دوش کشیده، و گرفتار زشتیهاى خود نیز مى باشد. و مردى که مجهولاتى به هم بافته، و در میان انسانهاى نادان امت، جایگاهى پیدا کرده است. در تاریکیهاى فتنه فرو رفته، و از مشاهده صلح و صفا کور است، آدم نماها او را عالم نامیدند که نیست، چیزى را بسیار جمع آورى مى کند که اندک آن به از بسیار است، تا آنکه از آب گندیده سیراب شود، و دانش و اطلاعات بیهوده فراهم آورد. روانشناسى مدعیان دروغین قضاوت در میان مردم با نام قاضى به داورى مى نشیند، و حل مشکلات دیگرى را به عهده مى گیرد، پس اگر مشکلى پیش آید، با حرفهاى پوچ و توخالى، و راى و نظر دروغین، آماده رفع آن مى شود. سپس اظهارات پوچ خود را باور مى کند، عنکبوتى را مى ماند که در شبهات و بافته هاى تار خود چسبیده، نمى داند که درست حکم کرده یا برخطاست؟ اگر بر صواب باشد مى ترسد که خطا کرده، و اگر بر خطاست، امید دارد که راى او درست باشد. نادانى است که راه جهالت مى پوید، کورى است که در تاریکى گمشده خود را مى جوید، از روى علم و یقین سخن نمى گوید، روایات را بدون آگاهى نقل مى کند، چون تندبادى که گیاهان خشک را بر باد دهد، روایات را زیر و رو مى کند، که بى حاصل است. به خدا سوگند نه راه صدور حکم مشکلات را مى داند، و نه براى منصب قضاوت اهلیت دارد، آنچه را که نپذیرد علم به حساب نمى آورد، و جز راه و رسم خویش، مذهبى را حق نمى داند، اگر حکمى را نداند آن را مى پوشاند تا نادانى او آشکار نشود، خون بى گناهان از حکم ظالمانه او در جوشش، و فریاد میراث بر باد رفتگان بلند است. به خدا شکایت مى کنم از مردمى که در جهالت زندگى مى کنند، و با گمراهى مى میرند، در میان آنها، کالایى خوارتر از قرآن نیست، اگر آن را آنگونه که باید بخوانند، و متاعى سودآورتر، گرانبهاتر از قرآن نیست، اگر آن را تحریف کنند، و در نزد آنان، چیزى زشت تر از معروف، و نیکوتر از منکر نیست