خطبه بیست و سوم:در باب بینوایان
تناسب نعمتها با استعدادهاى گوناگون پس از ستایش پروردگار، بدانید که تقدیرهاى الهى چون قطرات باران از آسمان به سوى انسانها فرود مى آید، و بهره هر کسى، کم یا زیاد به او مى رسد، پس اگر یکى از شما براى برادر خود، برترى در مال و همسر و نیروى بدنى مشاهده کند، مبادا فریب خورد و حسادت کند، زیرا مسلمان (تا زمانى که دست به عمل پستى نزده که از آشکار شدنش شرمنده باشد و مورد سرزنش مردم پست قرار گیرد) به مسابقه دهنده اى مى ماند که دوست دارد در همان آغاز مسابقه پیروز گردد تا سودى به دست آورد و ضررى متوجه او نگردد. همچنین مسلمانى که از خیانت پاک است انتظار دارد یکى از دو خوبى نصیب او گردد، یا دعوت حق را لبیک گفته عمر او پایان پذیرد. (که آنچه در نزد خداست براى او بهتر است) و یا خداوند روزى فراوان به او دهد و صاحب همسر و فرزند و ثروت گردد، و همچنان دین و شخصیت خود را نگاهدارد. همانا ثروت و فرزندان، محصول دنیا و فانى شدنى، و عمل صالح زراعت آخرت است، گرچه گاهى خداوند. هر دوى آن را به ملتهایى خواهد بخشید. از خدا در آنچه اعلام خطر کرده است برحذر باشید، از خدا آنگونه بترسید که نیازى به عذرخواهى نداشته باشید، عمل نیک انجام دهید بدون آنکه به ریا و خودنمایى مبتلا شوید، زیرا هر کس، کارى براى غیر خدا انجام دهد، خدا او را به همان غیر واگذارد. از خدا، درجات شهیدان، و زندگى سعادتمندان، و همنشینى با پیامبران را درخواست مى کنیم.
ضرورت تعاون با خویشاوندان اى مردم، انسان هر مقدار که ثروتمند باشد، باز از خویشاوندان خود بى نیاز نیست که از او با زبان و دست دفاع کنند، خویشاوندان انسان، بزرگترین گروهى هستند که از او حمایت مى کنند، و اضطراب و ناراحتى او را مى زدایند، و در هنگام مصیبتها نسبت به او، پرعاطفه ترین مردم مى باشند، نام نیکى که خدا از شخصى در میان مردم رواج دهد بهتر از میراثى است که دیگرى بردارد.
(قسمت دیگرى از همین خطبه): آگاه باشید، مبادا از بستگان تهیدست خود رو برگردانید، و از آنان چیزى را دریغ دارید، که نگاه داشتن مال دنیا زیادى نیاورد و از بین رفتنش کمبودى ایجاد نکند، آن کس که دست دهنده خود را از بستگانش بازدارد، تنها یک دست را از آنها گرفته اما دستهاى فراوانى را از خویش دور کرده است، و کسى که پر و بال محبت را بگستراند، دوستى خویشاوندانش تداوم خواهد داشت.
